Hoewel je het op het eerste gezicht niet zou verwachten zijn er veel parallellen te trekken tussen het Amerikaanse vergunningstelsel voor cannabisteelt en hoe het in Europa zou moeten. Het Amerikaanse model kan als voorbeeld dienen voor een gereguleerde cannabisteelt in de Europese Unie.

De cannabisregelingen in de staten Washington en Colorado illustreren treffend de machtsverhoudingen tussen deze staten en de federatie. De statelijke legalisering van cannabis geschiedde door cannabis in eerste instantie als medicijn aan te merken. Het federale gezag reageerde in eerste instantie door deze ontwikkeling oogluikend toe te staan. Dat is precies hetzelfde als het gedogen van cannabisconsumptie in Nederland.

Toen bleek dat er sprake was van een groei van uitgiftepunten van cannabis van enkelen naar ruim duizend in één jaar werd de regelgeving op federaal niveau aangescherpt. Grote commerciële bedrijven werden niet gevrijwaard van strafvervolging. De teelt van medicinale cannabis was voorbehouden voor kleinschalige ‘caregivers’. De federale overheid sloeg hard toe.

Na twee aangenomen referenda (Washington en Colorado) waarin voor legalisering werd gestemd bracht het Department of Justice een nieuwe memo uit (Cole II memo) waarin de voorwaarden staan geformuleerd voor het gedogen van cannabisteelt voor zowel medicinaal als recreatief gebruik.

Door deze ontwikkeling werd duidelijk dat de staten het voor het zeggen hadden en het federaal beleid op de wens van de staten moest worden afgestemd.

Interessant is om de inhoud van de Cole II memo te bestuderen. Deze bepaalt het volgende. Cannabisgebruik door minderjarigen is verboden, witwaspraktijken worden bestreden, geen interstatelijke handel, criminele invloeden worden in de cannabisketen geweerd, de openbare orde wordt gewaarborgd, alsmede de verkeersveiligheid (verbod van rijden onder invloed van cannabis) , het is niet toegestaan cannabis te telen op openbaar land en de federale soevereiniteit blijft gewaarborgd. Alle geldstromen in de gehele cannabisketen moeten kunnen worden nagetrokken.

Van de staten werd verlangd een ‘robuust’, ‘sterk en effectief’ systeem te implementeren ter bescherming van deze uitgangspunten. Het federaal gezag stelde scherpe eisen aan de handhaving door de staten. De staten hebben een vergunningstelsel ingevoerd en verplichten de vergunninghouders een zeer adequate en strikte administratie te voeren. In dit scenario moet witwassen worden voorkomen. Vergunningen worden onverwijld ingetrokken bij onregelmatigheden.

Dit is het sprekende voorbeeld van de Transparante Keten. In de Verenigde Staten is een systeem bedacht dat bijzonder werkzaam blijkt te zijn. Maar wat kunnen we hier mee in Europa?

De overeenkomsten zijn groot. Ook in Europa mist de EU de bevoegdheid om dwingend de wet op te leggen als het om gedogen door individuele staten gaat. Momenteel tasten witwaspraktijken veroorzaakt door het verbod om cannabis te telen de economische eenheid aan. Witwassen wordt gestimuleerd door o.a. de Nederlandse repressie.

Het zal niemand ontgaan dat de Nederlandse aanpak van de bestrijding van cannabisteelt averechts werkt. Neem bijvoorbeeld de uitspraken van burgemeester Nordanus van Tilburg. Hij beweert dat door de harde Brabantse aanpak van de cannabisteelt de georganiseerde misdaad met enige regelmaat een klap krijgt toegebracht. In werkelijkheid leidt de zinloze repressie tot het op grote schaal witwassen van geldstromen die door de illegale teelt worden gegenereerd. De georganiseerde misdaad is mensen als Nordanus eeuwig dankbaar met de harde aanpak en de spierballentaal van deze heldhaftige burgemeester. Deze burgemeester helpt de beschaving geen klap verder. Hoe kan het beter?

Een Europees vergunningensysteem maakt een einde aan grensoverschrijdende effecten van drugshandel, zoals witwassen. Een vergunningenstelsel zoals in de Verenigde Staten is geheel in de geest van Europese uitgangspunten en maatregelen tegen witwassen. Het huidige beleid stimuleert witwassen. Het introduceren van een succesvol systeem van kweekvergunningen hoeft niet af te stuiten op internationaal en Europees recht. Het is tijd om creatief na te denken en niet het hoofd te laten hangen als de huidige minister zich weer eens mordicus tegen regulering van teelt uitspreekt.

25 juni 2015